Norma ISO 45001 jest jednym z podstawowych narzędzi dla firm, które chcą zadbać o najwyższe bezpieczeństwo pracy i stworzyć własny system zarządzania BHP dbający o ciągłe doskonalenie warunków pracy w zakładzie. Założenia normy opierają się zarówno o standardy typowe dla norm ISO, jak i wytyczne normy OHSAS 18001, którą ISO 45001 doskonale uzupełnia. Czym różni się międzynarodowa norma ISO 45001 od pozostałych standardów dla bezpieczeństwa i higieny pracy i jak przygotować się do jej wdrożenia?
Wymagania ISO 45001 a inne normy BHP
Standard dotyczący systemów zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy wprowadzony przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną ISO w dużej mierze pokrywa się z wymogami standardów takich jak BS OHSAS 18001 oraz PN-N-18001:2004. Ze względu na to, że ISO 45001 jest odrębnym standardem, stosowanie się do wytycznych pozostałych norm nie kwalifikuje automatycznie do uzyskania certyfikatu ISO – firmy, które chcą oprzeć swoje wewnętrzne systemy zarzadzania BHP o wymagania ISO 45001 muszą zaktualizować je zgodnie z wytycznymi międzynarodowej normy. W wielu aspektach może oznaczać to konieczność zupełnie innego spojrzenia na dotychczasowe procesy i działania.
ISO 45001 skupia się na procesach, a nie na procedurach, jak normy poprzednie. Jest normą dynamiczną we wszystkich punktach, umożliwiającą pełen rozwój firmy i możliwą do dostosowania zarówno na potrzeby małych działalności, jak i dużych przedsiębiorstw.
ISO 45001 uwzględnia zarówno ryzyko na stanowisku pracy, jak i zagrożenia i szanse związane z procesami i działaniami biznesowymi – w kontekście pozostałych norm BHP to znacznie szerszy zakres działania, gdyż OHSAS skupiała się wyłącznie z ryzykiem bezpośrednio na stanowiskach pracy. Ciekawym punktem wyróżniającym ISO 45001 na tle innych norm jest skupienie się na tzw. kontekście przedsiębiorstwa – norma uwzględnia opinie stron zainteresowanych, przypisuje kluczową rolę i odpowiedzialność kierownictwu firmy, angażuje pracowników w budowanie i utrzymanie systemu zarządzania BHP oraz podkreśla znaczenie likwidowania barier w komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej.
Ile trwa proces wdrażania i certyfikacji systemu zarządzania zgodnie z ISO 45001?
Zainteresowanie normą ISO 45001 powinno być istotne przede wszystkim dla firm, które certyfikowały do OHSAS 18001 i w związku z tym są objęte 3-letnim okresem przejściowym w trakcie którego muszą dostosować się do nowych wymagań wprowadzanych przez ISO 45001 by zatrzymać swój certyfikat. Ostateczny termin mija 11 marca 2021 roku, a więc czasu pozostało niewiele. Jak długo może potrwać weryfikowanie obecnego systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy oraz dostosowanie go do ISO 45001?
Przygotowanie systemu zarzadzania bezpieczeństwem i higieną pracy oraz wdrożenie zmian będzie zależne od tego jak skutecznie firma stosowała się dotychczas do wytycznych normy OHSAS 18001 i jak szybko jest w stanie przygotować zmiany pozwalające spełniać standardy ISO 45001. Korzystając z pomocy doświadczonych audytorów zewnętrznych oraz szkoleń przybliżających założenia i wytyczne normy, firmy rozpoczynające proces certyfikacji w ostatnich miesiącach 2020 roku mają jeszcze szansę, by wyrobić się przed marcowym terminem wdrożenia ISO 45001 niezbędnego do uzyskania certyfikatu.
Jak przygotować się do wdrożenia ISO 45001 – podstawowe wymagania
Jednym z podstawowych założeń międzynarodowej normy ISO 45001 jest budowanie wśród firm odpowiedzialności za bezpieczne warunki pracy i minimalizowanie liczby wypadków w miejscach pracy, których liczba na świecie przekracza każdego roku próg 2,5 miliona wypadków śmiertelnych rocznie. Aby przygotować się do wdrożenia systemu zarzadzania bezpieczeństwem i higieną pracy opartego o normę ISO 45001 konieczne będzie więc takie przeanalizowanie własnych działań i procesów, by możliwe było ograniczenie ryzyka wypadków do minimum.
W pierwszym etapie przygotowań warto zlecić audyt wewnętrzny, który zweryfikuje zgodność aktualnego systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy z wytycznymi standardu ISO 45001 oraz sprawdzi wszelkie wdrożone mechanizmy pod kątem widocznych słabych punktów i zagrożeń.
Na podstawie przeprowadzonej analizy należy, zgodnie z wytycznymi normy, zbudować nowy system zarządzania lub zaktualizować istniejące działania w sposób, który zapewni zgodność z międzynarodowymi standardami i pozwoli utrzymać ją nawet w sytuacji pojawienia się zagrożenia.
Idea ISO 45001 opiera się o ciągłe doskonalenie, rozwój, eliminację zagrożeń i rozpoznawanie ryzyka związanego z bezpieczeństwem, higieną pracy i tworzeniem komfortowych warunków dla wszystkich pracowników. Na podstawie audytów wewnętrznych, zewnętrznych i certyfikujących firma będzie mogła wyciągać wnioski odnośnie słabych punktów wymagających natychmiastowej reakcji i poprawy oraz tych, które warto rozwijać i doskonalić, choć zachowują zgodność z wytycznymi normy.