W jakich sytuacjach dopuszczalna jest obecność bliskiej osoby podczas udzielania świadczeń zdrowotnych?
Pacjent ma prawo, by na jego życzenie podczas udzielania świadczeń zdrowotnych w gabinecie była obecna bliska pacjentowi osoba. Personel medyczny udzielający świadczeń zdrowotnych jest przy tym zobowiązany umożliwić pacjentowi obecność bliskiej osoby i nie ma prawa zakładać z góry, że osoba ta będzie utrudniała przebieg wizyty w gabinecie.
Typ świadczeń medycznych, w trakcie których w gabinecie może przebywać bliska osoba
Osoby bliskie pacjenta mogą przebywać w gabinecie lekarskim podczas udzielania pacjentowi wszystkich świadczeń medycznych poza sytuacjami, gdy obecność osób trzecich może narazić pacjenta na niebezpieczeństwo – świadczeniach wymagających zachowania zasad aseptyki oraz zabiegów na sali operacyjnej.
Wymagania formalne, jakie muszą spełnić pacjent i bliska mu osoba
Przepisy nie przewidują obowiązku zachowania szczególnej formy zgłaszania obecności bliskiej osoby w trakcie udzielania świadczeń medycznych. Życzenie pacjenta może być wyrażone słownie podczas rozmowy z przedstawicielem personelu medycznego, warto jednak wskazać właściwą osobę na piśmie poprzez sporządzenie stosownej notatki lub umieszczenie adnotacji w dokumentacji medycznej. Zgodnie z obowiązującymi przepisami do kategorii osób bliskich zaliczają się:
- współmałżonkowie,
- krewni do II stopnia (na przykład rodzice, dzieci, dziadkowie, wnukowie),
- powinowaci do II stopnia (na przykład teściowie, pasierbowie, szwagrowie),
- przedstawiciele ustawowi,
- osoby pozostające we wspólnym pożyciu z pacjentem – osoby pozostające w relacji partnerskiej z pacjentem, również tej samej płci,
- osoby wskazane przez pacjenta.
Sytuacje, w których osoba bliska może zostać wyproszona z gabinetu lekarskiego
Osoba bliska pacjenta może zostać wyproszona z gabinetu lekarskiego przez osobę wykonującą zawód medyczny, która udziela świadczeń zdrowotnych pacjentowi w sytuacji, gdy istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia epidemicznego lub z uwagi na bezpieczeństwo zdrowotne pacjenta. Osoba bliska nie może ponadto przebywać u boku pacjenta podczas zabiegu operacyjnego, a także w sytuacji, gdy zachowuje się ona agresywnie w stosunku lekarza lub innych przedstawicieli personelu medycznego bądź w inny sposób utrudnia udzielenia świadczeń zdrowotnych. Wśród nieakceptowalnych zachowań można wymienić przede wszystkim:
- wpadanie w panikę,
- krzyczenie,
- zachowania histeryczne,
- wydawanie komend pacjentowi oraz personelowi medycznemu,
- niesłuchanie poleceń lekarza i innych przedstawicieli personelu medycznego.
Przesłanki do odmowy prawa przebywania osoby bliskiej pacjenta w gabinecie lekarskim w trakcie wizyty muszą być w pełni obiektywne i wynikać z aktualnej wiedzy medycznej oraz oceny sytuacji faktycznej w przez osobę wykonującą zawód medyczny. Odmowa musi być przy tym odnotowana w dokumentacji medycznej wraz ze wskazaniem powodu podjęcia decyzji.
W jaki sposób dana placówka medyczna może uregulować kwestię obecności osoby bliskiej pacjenta w gabinecie lekarskim?
Sposób, w jaki dana placówka medyczna może uregulować kwestię obecności osoby bliskiej pacjenta w gabinecie lekarskim w trakcie udzielania pacjentowi świadczeń medycznych szczegółowo, reguluje ustawa z dnia 6 listopada 2008 roku o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Placówka medyczna nie jest uprawniona do wprowadzania własnych zasad w tym zakresie, jeżeli pozostają one w sprzeczności z obowiązującymi przepisami. Podmiot medyczny, który odmawia pacjentowi obecności osoby bliskiej w gabinecie lekarskim w trakcie badania z pobudek nieznajdujących podłoża w ustawie, naraża się na spowodowane naruszeniem praw pacjenta sankcje cywilne w formie odszkodowania.
Prawo medyczne
Podmioty medyczne poszukujące profesjonalnego doradztwa prawnego zachęcane są do skorzystania z usług Kancelarii Radców Prawnych Pawelczyk Kozik oferującej pomoc w sprawach podmiotów leczniczych. Ta kancelaria z Poznania specjalizuje się w prawie medycznym. Zajmuje się udzielaniem wsparcia lekarzom i wszystkim pracownikom ochrony zdrowia, a także podejmuje działania z zakresu obsługi prawnej podmiotów medycznych – szpitali, prywatnych klinik, przychodni i gabinetów lekarskich – zarówno działających w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia, jak i prywatnie. Kancelaria posiada doświadczenie w ochronie prawnej lekarzy i reprezentuje tę grupę zawodową w sprawach sądowych, postępowaniach przed sądami lekarskimi, a także postępowaniach dyscyplinarnych.